به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛  یکی از خبرهای داغ این‌روزها، ابقای معافیت مالیاتی فعالان فرهنگ و هنر بود؛ خبری که انتشار آن با واکنش‌های مختلف روبه‌رو شد اما بیشتر از همه انتشار آن موجب دلگرمی فعالان این دو حوزه؛ به‌خصوص ناشران و کتابفروشان به ادامه فعالیت در حرفه‌شان شده است.

این خبر البته واکنش‌ها و انتقاداتی را نیز به‌همراه داشت که فصل مشترک آن‌ها این بود که در شرایط بحرانی کنونی و فشارهای اقتصادی متعددی که اقشار مختلف جامعه با آن دست‌به‌گریبانند، چرا سلبریتی‌های میلیاردر باید از پرداخت مالیات، معاف باشند؟ 

اینکه چه تعداد از هنرمندان و سلبریتی‌ها در قراردادهای خود، زیر ارقام چندصد میلیونی یا چند میلیاردی را امضا می‌کنند، مساله‌ای است که باید از سوی کارشناسان، بررسی و مورد نظر قرار گیرد؛ اما مساله اینجاست که در بازار کتاب و نشر، خبری از چنین قراردادهای نیست و عمده فعالان این حوزه، صورتشان را با سیلی سرخ نگه داشته‌اند.

معافیت مالیاتی؛ حمایت از فرهنگ
کاهش سرانه مطالعه طی سال‌های اخیر و پایین آمدن شمارگان کتاب‌ها از سوی دیگر، نشان‌دهنده آب‌رفت بنیه این صنعت است و نباید از این موضوع به‌راحتی عبور کرد که متاسفانه بسیاری از خانواده‌ها طی سال‌های اخیر کتاب را از سبد خبرید ماهانه و سالانه خود حذف کرده‌اند و دقیقا به همین دلیل، ضروری است که دولت حمایت‌های خود از بخش‌ فرهنگ را بیشتر کند. به‌عبارت دیگر این چرخه، شاید آسیب‌پذیرترین چرخه فرهنگ و هنر کشور باشد که به گفته بسیاری از کارشناسان، کل گردش مالی این حوزه درحدی نیست که مالیاتِ آن، رقم قابل توجهی باشد.
 
نشر، صنعتی است که بیش از 17 هزار ناشر و هزار کتابفروش در سراسر کشور در آن مشغول به‌کارند و سایر صنایع وابسته؛ از لیتوگرافی گرفته تا چاپ و صحافی توزیع نیز جمعیت قابل توجهی از اصناف دست‌اندرکار در چرخه نشر را تشکیل می‌دهند. بررسی‌های مختلف نشان داده که این حوزه اکنون دچار بحران است و زلزله‌هایی مثل دریافت مالیات می‌تواند اساس و بنیان آن را از بین ببرد. اکنون که این حوزه درگیر آسیب‌های بیشماری مثل تامین مواد اولیه مثل زینک، مرکب، کاغذ و... است، بسیاری از ناشران در طول فعالیت خود دلگرم به حمایت‌های دولتی هستند؛ حمایت‌هایی با رنگ و بوی فرهنگ که ادامه فعالیت را برای آن‌ها هموار و آسان می‌سازد.
 
دولت در یک‌سال گذشته با تزریق کاغذ و زینک یارانه‌ای به صنعت نشر، بخش زیادی از بار سنگین دست‌اندرکاران و فعالان این حوزه را از روی دوش آن‌ها برداشته است، اما این حوزه همچنان نیازمند حمایت‌ است و تصویب استمرار معافیت مالیاتی این قشر، می‌تواند سختی‌های فعالیت در این بخش را کاهش دهد؛ معافیتی که درواقع حکم حمایت از فرهنگ را دارد.
 
فرهنگ و هنر عرصه‌ای پیوسته اما جدا
فرهنگ و هنر در عین به‌هم‌پیوستگی، به‌لحاظ ساختار و بازار کار، دو عرصه کاملا مجزا و متفاوت را تشکیل می‌دهند که درآمد فعالان هر یک از آن‌ها با یکدیگر تفاوت چشمگیری دارد. ناشری که تا چند ماه پیش مجبور به خریداری کاغذ تا بندی 500 هزار تومان شده بود، در بسیاری از مواقع برای اینکه مخاطب و مشتری خود را از دست ندهد، مجبور شده است از سود خود بکاهد تا قیمت کتاب را افزایش ندهد. همچنین کتابفروشی که برای برخورداری از معافیت مالیاتی ممیزان سازمان امور مالیاتی مجبور است سالانه بر سر فروش مداد و خودکار و دیگر اقلام با آن‌ها چانه بزند، برای تداوم فعالیت، مصائب فراوانی را متحمل می‌شود. حالا آیا فعالان این حوزه در مقایسه با سایر فعالان حوزه هنر(سینما- موسیقی و...) که گویا برخی از آن‌ها بازارشان سکه‌ است، در رتبه یکسانی قرار دارند؟
 
باید در نظر داشت که لغو معافیت مالیاتی نشر، به‌معنای آن است که حتی مولفان، مترجمان و تصویگران نیز بابت عقد قرارداد با ناشران، مالیات بپردازند؛ حال‌آنکه این قشر از جامعه معمولا دستمزدهایی اندکی دارند که قابل مقایسه با برخی هنرمندان؛ خصوصا بازیگران و سینماگران نیست. 
 
پاسخ مدیران فرهنگی به انتقادات 
به‌دنبال انتقادات کارشناسان درباره اعمال دوباره قانون معافیت مالیاتی، مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در رسانه‌ها واکنش نشان دادند. در این زمینه همایون امیرزاده، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در یک برنامه خبری گفت: «باید نگاه کلی و منصفانه داشته باشیم، چرا که دایره شمول، گسترده است. ما فقط ۲۰۰ هزار نفر در بخش هنر، ۳۵۰۰ موسسه قرآنی، بالغ بر ۷۰ هزار فعال قرآنی در اقصی نقاط کشور، ۴ هزار ناشر فعال و ۱۵۰۰ کتابفروشی داریم. این‌ها همه مجموعه‌های ما هستند، اما از میان اینها ۲۰۰ نفر ممکن است درآمدهای سنگین داشته باشند. اگرچه در حوزه موسیقی و برگزاری کنسرت همه درآمدها بین همه حلقه‌های فرهنگ و هنر تقسیم می‌شود؛ در بحث فیلم هم اینگونه است.»
 
او همچنین در بخش دیگر صحبت‌های خود به این موضوع تاکید کرد که: «در این معافیت مالیاتی، فعالیت‌های فرهنگی مدنظر است و ما نیز برای برقراری عدالت مالیاتی هیچ تردیدی نداریم. قانون قابل تغییر است و باید بررسی‌هایی در این رابطه داشته باشیم. حساب کلیت حوزه فرهنگ را نباید با ۱۰ الی ۲۰ یا ۱۰۰ نفر در یک کف ترازو گذاشت. فرهنگ مجموعه‌های وسیع و ذی‌نفع‌های زیادی را در برمی‌گیرد که امروز قانون برای آن‌ها است. هرکسی در کشور درآمد زیادی دارد باید از آن مالیات گرفت و برای هیچ کسی خط قرمزی قائل نیستیم.»
 
 علی‌اصغر کاراندیش، معاون حقوقی امور مجلس و استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز یکی دیگر از مدیران فرهنگی بود که در گفت‌وگویی تلویزیونی اعلام کرد: «در مجموع ۲۳۷ نوع فعالیت در بخش فرهنگ و هنر مشمول قانون معافیت مالیاتی است که از میان آن‌ها می‌توان به انتشار، تولید و توزیع کتاب، نشر خبر و اطلاعات، فعالیت‌های فرهنگی دیجیتال و... اشاره کرد که در این بین بازیگری و خوانندگی نیز وجود دارد.»
 
به گفته وی می‌توان در جلساتی که با سازمان امور مالیاتی داریم قیدی اضافه کنیم کسانی که به‌عنوان هنرمند تا سقف مبلغ معینی دریافتی دارند، شامل مالیات نشوند.

در این زمینه، خبرها حاکی از آن است که سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز طی نامه‌ای به وزیر اقتصاد، بر ضرورت تفکیک هنرمندانی که درآمدهای بالایی دارند و  اعمال قوانین مالیاتی درخصوص درآمدهای ماهانه و سالانه آن‌ها، تاکید کرده است.

ضرورت دائمی شدن معافیت مالیاتی اهالی کتاب
نکته قابل توجه این است که تمدید اخیر، یک‌ساله بوده و احتمال تغییر مجدد آن در سال 1400 وجود دارد. این مساله،‌ همچنان باعث نگرانی است؛ اما اگر به هر تقدیر در پایان سال 99 همچنان رویکرد مدیریت کلان کشور بر حذف مالیات برخی اقشار، ازجمله اهالی فرهنگ و هنر مبتنی بود، نیاز است که تنها اقشار متمول این گروه مشمول مالیات شوند تا دود عمومی شدن مالیات، در چشم اقشار کم‌درآمد که با حداقل دست‌مزد و حداکثر عشق و علاقه به فعالیت‌های فرهنگی ادامه می‌دهند، نرود؛ خصوصا اهالی نشر و کتاب که با توجه به بازار کم‌بنیه کتاب در کشور، ضعیف‌ترین این اقشار به‌شمار می‌آیند.
 
در مصاحبه‌های ایبنا با اهالی نشر؛ اعم از ناشران و کتاب‌فروشان و... بسیاری از فعالان این حوزه با استقبال از تمدید معافیت مالیاتی، درباره یک ساله بودن این تصمیم‌، ابراز نگرانی کردند و خواستار روشن شدن تکلیف ناشران و کتابفروشان برای همیشه بودند. تا زمانی که این قانون کامل نشود و نیازی به تمدید و ابقای آن نباشد تا هر سال بحث ابقا یا عدم ابقای آن مطرح نباشد، این دغدغه در میان اهالی فرهنگ وجود دارد.
 
زیرا اعمال معافیت‌های مالیاتی برای اهالی فرهنگ و هنر سرمایه‌گذاری دولت در این بخش‌ها است تا اهالی فعال در این حوزه‌ها تشویق شوند که بیشتر فعالیت داشته باشند و دائمی شدن معافیت مالیاتی اهالی کتاب می‌تواند آن‌ها را به ادامه فعالیت امیدوارتر کند.
 
کارشناسان و فعالان نشر با بیان اینکه این بیم وجود دارد که حذف معافیت‌های مالیاتی، چراغ پژوهش‌ را خاموش کند، تاکید کردند که معافیت مالیاتی برای فعالیت‌های فرهنگی، کمک بسیاری به کارآفرینان حوزه کتاب و فرهنگ می‌کند. با این تصمیم‌گیری کفه ترازو ثابت می‌ماند؛ در حقیقت کارآفرینان متناسب با کارآفرینی خود، اگر از دولت یارانه‌ای نمی‌گیرند، پرداختی هم به دولت ندارند.
 
دولت با حمایت‌های خود هرچقدر بتواند هزینه‌های جانبی برای فعالان حوزه فرهنگ؛ به‌خصوص ناشران و کتابفروشان را کاهش دهد، کمک شایانی برای اهالی این حوزه به‌شمار می‌آید؛ زیرا وضعیت هزینه‌های موجود با سایر هزینه‌هایی که به آن‌ها تحمیل می‌شود، همخوانی ندارد.

مجموع نظرات فعالان و دست‌اندرکاران نشان می‌دهد لزوم مرزبندی و اولویت‌بندی برای بهره‌مندی اصناف این دو حوزه از این قانون باید با مشاوره وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دستور کار دولت قرار گیرد. کارشناسان این وزارتخانه می‌توانند با شناسایی رسته‌ها و پیش‌بینی تبصره‌ها و قوانین مشخص در تعامل با کارشناسان سازمان امور مالیاتی در فاصله یکساله‌ای که پیش رو دارند، یکبار و برای همیشه تکلیف این موضوع را روشن کنند.